ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် မကောင်းပါ။ အထူးသဖြင့် အဆုတ်နှင့် နှလုံးတို့သည် တိုက်ရိုက်ထိခိုက်နိုင်သော အင်္ဂါများဖြစ်သည်။ စီးကရက်မှထွက်သော အဆိပ်များသည် အဆုတ်ကင်ဆာ၊ လည်ချောင်းနာ၊ ဆီးအိမ်၊ ပန်ကရိယနှင့် စီးကရက်မီးခိုးတွင်ရှိသော အဆိပ်အတောက်များကို တိုးပွားစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သွေးကြောတွေကို ကျဉ်းစေတယ်။ သွေးကြောကျဉ်းရောဂါ သို့မဟုတ် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဆေးလိပ်ဖြတ်ပြီး ပထမနေရာတွင် စီးကရက်ကို အနှောက်အယှက် မပြုပါနှင့်။ အဆုတ်နဲ့ နှလုံးကို သန်မာစေဖို့ ဂရုစိုက်ဖို့ပါပဲ။ စီးကရက်အန္တရာယ်မှ ပေါက်ဖွားလာသော ရောဂါဆိုးများ ကင်းဝေးကြပါစေ။

စီးကရက်နှင့် စာရင်းဇယားများ သိထားသင့်သည်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ အဆိုအရ 2018 ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ဆေးလိပ်သောက်သူ 1.1 ဘီလီယံခန့်ရှိပြီး တစ်နှစ်လျှင် အနည်းဆုံး လူ 7 သန်းခန့်သည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကြောင့် သေဆုံးနေကြပြီး လူပေါင်း 890,000 ခန့် သေဆုံးနေပါသည်။ ဒါက ဆေးလိပ်သောက်သူတွေမှာ အဖြစ်များဆုံး သေဆုံးရတဲ့ အဆုတ်ကင်ဆာနဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေအပြင်၊ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းများကြောင့် နောက်ထပ် လူ ၃ သန်းခန့် သေဆုံးမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ နှလုံးရောဂါနှင့် လေဖြတ်ရောဂါများ ထို့ကြောင့် စီးကရက်မသောက်ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးကို ရေရှည်ထိန်းသိမ်းရန် နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ စီးကရက်မီးခိုးမှာ ခန္ဓာကိုယ်ကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းပေါင်း ၇၀၀၀ ကျော် ပါဝင်တာကြောင့်ပါ။

(REF: https://news.thaipbs.or.th/content/272522)

စီးကရက်နှင့် အဆုတ်ကင်ဆာ

ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကြောင့် တိုက်ရိုက်ထိခိုက်သော အင်္ဂါသည် အဆုတ်ဖြစ်သည်။ အချိန်အကြာကြီး ဆေးလိပ်သောက်သောအခါတွင် အဆုတ်သည် တဖြည်းဖြည်း ပျက်စီးသွားကာ နာတာရှည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ ဖြစ်လာနိုင်သည်။ Emphysema အလွန်ပြင်းထန်ပြီး နောက်ဆုံးတွင် အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အဆုတ်ကင်ဆာသည် အမျိုးသားများတွင် ဒုတိယ အဖြစ်အများဆုံး အကြောင်းရင်းဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများတွင် နံပါတ် (၄) အဖြစ် အဆုတ်ကင်ဆာသည် နံပါတ် (၁) ကင်ဆာဖြစ်ပြီး သေဆုံးမှုနှုန်းမှာ အဓိကအန္တရာယ်မှာ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း အပါအဝင် အခြားသော လက်သုံးမီးခိုးများဖြစ်ပြီး ဆေးလိပ်မသောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ သင်ကိုယ်တိုင်သော်လည်းကောင်း အခြားသူများထံမှ ဆေးလိပ်ငွေ့ကို ခံယူပါ။

အဆုတ်ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာ အဖြစ်များသော လက္ခဏာများမှာ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း၊ စွမ်းအင်မရှိခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်မရှိခြင်းနှင့် ခန္ဓာကိုယ် သို့မဟုတ် အရိုးများ နာကျင်ခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ ဆရာဝန်များသည် အသက် 30 နှစ်အထက် ဆေးလိပ်သောက်ဖူးသူများ (ဥပမာ တစ်နေ့လျှင် 2 ထုပ်၊ 15 နှစ် = 2 × ဆေးလိပ်သောက်သည့်နှစ်မှ တွက်ချက်မည်၊ 15 = 30 pack years, etc.) သို့မဟုတ် 15 နှစ်အောက် ဆေးလိပ်ဖြတ်ထားသူများသည် စောစောစီးစီး ကင်ဆာရှာရန် (Lung Cancer Screening) ကို တစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် CT Chest နည်းဖြင့် ထိုးပါ။ အဆုတ်ကင်ဆာကို စောစီးစွာ ရှာဖွေတွေ့ရှိ၍ ပျောက်ကင်းရန် အခွင့်အလမ်း မြင့်မားသည်။ ကုသနေသောဆရာဝန်သည် သံသယဖြစ်လျှင် တစ်ရှူးကိုအတည်ပြုရန် အဆုတ်အသားစဥ်စစ်ဆေးရန် ပေးပို့မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုပြီးနောက်တွင် CT သို့မဟုတ် PET/CT ဖြင့် ရောဂါ၏အဆင့်ကို သိရှိနိုင်စေရန်အတွက် ဦးနှောက် MRI ဖြင့် ဆက်လက်ကုသမည်ဖြစ်သည်။

အဆုတ်ကင်ဆာကုသမှုအတွက် ပထမအဆင့်ဖြစ်လျှင် လူနာပေါ်မူတည်၍ ဓာတ်ရောင်ခြည်နှင့် ဓာတုကုထုံးများနှင့်အတူ ခွဲစိတ်ကုသမှုကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ ကင်ဆာအရွယ်အစား ကင်ဆာ၏တည်နေရာ အကယ်၍ ၎င်းသည် ပျံ့နှံ့သည့်အဆင့်တွင် သို့မဟုတ် “အဆင့် 4” ဟုလူသိများပါက၊ ဆေးဝါးကုသမှုကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ကင်ဆာဆဲလ်များကို ပိုမိုထိရောက်စွာ ဖျက်ဆီးရန် Cytotoxic T Cell အုပ်စုကို ခွင့်ပြုရန် ဓာတုကုထုံး၊ ပစ်မှတ်ထားကုထုံး သို့မဟုတ် ခုခံအားကုထုံးများ ပါဝင်သည်။ ဤနည်းလမ်းကို ကင်ဆာအမျိုးအစားများစွာတွင် ပိုမိုအသုံးပြုလာကြသည်။ ကုသမှု တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ အသက်ရှင်နှုန်းလည်း တိုးလာသည်။ အဆုတ်ကင်ဆာသည် ကင်ဆာရောဂါကြောင့် သေဆုံးရသည့် နံပါတ် ၁ အကြောင်းရင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ဆဲဖြစ်သောကြောင့် ဆေးလိပ်ဖြတ်သင့်ပြီး လျှော့ချသင့်သည်။ ဒါပေမယ့် ဖြစ်လာရင် ဆရာဝန်နဲ့ အမြန်ဆုံးပြသပြီး ကုသမှုခံယူသင့်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဆုတ်ကင်ဆာကို အစောပိုင်းအဆင့်မှာ တွေ့ရှိရင် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းရှိပါတယ်။

စီးကရက်နှင့် သွေးကြောများနှင့် နှလုံး

ဆေးလိပ်သောက်သူများသည် သွေးကြောများ ယိုယွင်းလာပြီး ဆေးလိပ်မသောက်သူများထက် ၁၀ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်အထိ ပိုကျဉ်းလာမည်မှာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းသည်။ ပဋိသန္ဓေတားဆေးသောက်သော အမျိုးသမီးများသည် အခြားအမျိုးသမီးများထက် သွေးကြောကျဉ်းရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ အဆ ၄၀ နီးပါး ပိုများပြီး ဆေးလိပ်မသောက်သူများထက် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ ၁၀ ဆ ပိုများသည်။ ဆေးလိပ်သောက်သည်။ ထို့ကြောင့် စီးကရက်၏အန္တရာယ်များကို သတိပြုရန်နှင့် နှလုံးကျန်းမာစေရန် ဂရုစိုက်ခြင်းသည် အမြဲသတိထားသင့်သည့် အရာဖြစ်သည်။

ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် နှလုံးကို တိုက်ရိုက်ထိခိုက်စေသည်။ နှလုံးကို ပိုအလုပ်လုပ်စေတယ်။ နှလုံးခုန်မြန်တယ်။ သွေးကြောကျဉ်း သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း။ အရေးကြီးသည်မှာ နီကိုတင်း ကဲ့သို့ သွေးကြောများနှင့် နှလုံးကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေသော စီးကရက်မီးခိုးတွင် အဆိပ်အတောက်များသည် သွေးဖိအားကို တိုးစေသည့် အရေးကြီးသောအချက်များဖြစ်သည်။ နှလုံးခုန်နှုန်း တိုးလာသည်။ နှလုံးကို ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ သွေးကြောတွေ ကျုံ့သွားတယ်။ myocardial ischemia နှလုံးသည် အောက်ဆီဂျင် ပိုလိုအပ်သည်။ ထပ်တူထပ်မျှ ပြင်းထန်သော အခြားအဆိပ်တစ်မျိုးမှာ ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် သွေးနီဥတွေနဲ့ ပေါင်းတဲ့အခါ နှလုံးကြွက်သားက အောက်ဆီဂျင်နည်းပါတယ်။ နှလုံးခုန်မြန်ပြီး အလုပ်ပိုကြိုးစားတယ်။ ထို့ကြောင့် ၁၀ နှစ်ကျော် ဆေးလိပ်ဖြတ်သူများသည် ဆေးလိပ်မသောက်သူများကဲ့သို့ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ တူညီပါသည်။

ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ကတော့ မခက်ပါဘူး။ ခိုင်မာတဲ့ နှလုံးသားရှိရုံပါပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဆေးလိပ်သောက်တာကို နာရီအနည်းငယ်ကြာအောင် ဖြတ်လိုက်ပါ။ နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ သွေးပေါင်ချိန် ကျဆင်းလာမယ်။ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အဆိပ်အတောက်များ လျော့နည်းစေသည်။ အရေးကြီးသည်မှာ မိဘများ ဆေးလိပ်သောက်သောကလေးများသည် ၎င်းတို့၏ သွေးကြောဆိုင်ရာ သွေးကြောများတွင် ကုလဗေဒ ပွားနိုင်ခြေ 4 ဆ နှင့် မိဘ ဆေးလိပ်မသောက်သော ကလေးများထက် သွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ ၂ ဆ ပိုများသည်။

ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ ကူညီပေးမယ့် ရိုးရှင်းတဲ့နည်းလမ်း ကတော့ ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ ပစ္စည်းအားလုံးကို ဖယ်ရှားဖို့ပါပဲ။ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့သူတွေ အနားမကပ်ပါနဲ့။ အရက်သေစာ သောက်စားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။ ဆေးလိပ်မသောက်ဘဲ စိတ်ဖိစီးမှုကို ထိန်းပါ။ ပထမဆုံး ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်တဲ့အခါ စိတ်တိုတာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ အသက်ပြင်းပြင်းရှူပြီး ရေများများသောက်ပါ။ ခန္ဓာကိုယ် သက်တောင့်သက်သာရှိစေဖို့ ရေချိုးပေးပါ။ လေ့ကျင့်ခန်း မှန်မှန်လုပ်ပါ။ ဒီအတိုင်းဆိုရင် ကျန်းမာရေးကောင်းဖို့ဆိုတာ မခက်တော့ပါဘူး။