ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် အမျိုးအစားသစ် (သို့) ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) မှ ကြေငြာထားသော တရားဝင်အမည်ဖြစ်သည့် COVID -19 သည် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ စနစ်အမျိုးမျိုးကို ပျံ့နှံ့စေပြီး အထူးသဖြင့် အသက် 60 နှစ်အထက် သက်ကြီးရွယ်အိုလူနာများတွင် မွေးရာပါရောဂါရှိနေသည်။ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဦးနှောက်ရောဂါပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဆီးချို၊ သွေးတိုး။ ကင်ဆာဆေးသွင်းခြင်းကိုလည်း ခံယူသည်။ အကယ်၍ သင်သည် COVID -19 ကူးစက်ခံထားရပြီး အဆုတ်ရောင်ရောဂါလက္ခဏာများ ရှိနေပါက ဆောလျင်စွာ မကုသပါက နောက်ဆုံးတွင် နှလုံးဖောက်ခြင်းနှင့် စနစ်များစွာ အင်္ဂါချို့ယွင်းခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

နှလုံးနှင့် COVID-19

COVID -19 ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပါက ပေါက်ဖွားသည့်ကာလမှာ ၂ ရက်မှ ၁၄ ရက်အတွင်း ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာမပြသော်လည်း လူနာတစ်ဦးသည် လူဦးရေသိပ်သည်းမှုနှင့် ရာသီပေါ် မူတည်၍ ပျမ်းမျှလူ ၂-၄ ဦးကို ကူးစက်နိုင်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများမှာ ဖျားခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်း၊ နှာရည်ယိုခြင်း၊ နှာပိတ်ခြင်း၊ အသက်ရှူမဝခြင်း၊ ရင်ဘတ်တင်းကျပ်ခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်ကိုက်ခဲခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊ အော့အန်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။ ဤရောဂါ၏ပြင်းထန်မှုသည် လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ကွဲပြားနိုင်ပြီး ပြင်းထန်နိုင်ပါသည်။ သေခြင်းသို့ ဦးတည်စေနိုင်သည်။

The Lancet ဆေးပညာဂျာနယ်၏ အဆိုအရ နှလုံးရောဂါရှိသူများသည် COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပါက သေဆုံးနိုင်ခြေ တိုးလာကြောင်း သိရသည် ။COVID – 19 ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသွားသော လူနာများတွင် နှလုံးရောဂါနှင့် လေဖြတ်ခြင်း ၄၀% ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါအဖွဲ့တွင် COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် ထိတွေ့သောအခါတွင် နှလုံးခုန်နှုန်း 17%၊ myocarditis 7%၊ သွေးလည်ပတ်မှုစနစ် ချို့ယွင်းမှု 9% နှင့် ကျောက်ကပ်ဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်ပါသည်။

အရင်းခံရောဂါရှိသူများတွင် COVID -19 ကူးစက်ခံရ၍ သေဆုံးနိုင်ခြေ တိုးလာပါသည်။ ဝူဟန်မြို့တွင် COVID -19 ကူးစက်ခံရသူ စုစုပေါင်း ၁၃၈ ဦး ရှိလာသည်။ တရုတ်က ဒီလိုပြောပါတယ်။ စိုးရိမ်ရသော အခြေအနေတွင်ရှိသော လူနာများတွင် သွေးတိုး၊ 22% ဆီးချို၊ 25% နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါနှင့် လေဖြတ်နိုင်ခြေ 58% ပိုများသည်။

ထို့အပြင် ဆေးရုံတွင်နေထိုင်၍ အောက်ဆီဂျင်ရရှိရန် လိုအပ်သော COVID -19 ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ ၇၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ စက်ကိရိယာများ တပ်ဆင်ရန် လိုအပ်သော်လည်း ပိုက်တပ်ရန် မလိုအပ်သည့် လူနာ ၇၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ % သည် သွေးကြောသွင်းထားပြီး ပြင်းထန်သောရောဂါလက္ခဏာရှိသော လူနာများ၏ 3% ကို နှလုံးနှင့် အဆုတ်အထောက်အကူပြုစက် (ECMO) တွင်ထားရမည်ဖြစ်ပါသည်။ နှလုံးသွေးကြောနှင့် ဦးနှောက်ဆိုင်ရာရောဂါရှိသူအုပ်စုတွင် COVID -19 လူနာများ၊ အထူးသဖြင့် အသက် ၆၀ ကျော်သူတွေဟာ သာမန်လူတွေထက် သေဆုံးနိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။

ထို့ကြောင့် မွေးရာပါရောဂါရှိလျှင် ကျန်းမာရေးကို ပုံမှန်စစ်ဆေးသင့်ပြီး ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်ဖို့ မမေ့သင့်ပါဘူး။ လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ပြီး သင့်ဆရာဝန်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လိုက်နာပါ။ဥပမာ၊ သင့်မှာ သွေးတွင်းအဆီများနေရင်၊ ပြင်းထန်သော သွေးကြောများပိတ်ဆို့ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် အဆီပမာဏကို သင့်တင့်တဲ့အဆင့်အထိ လျှော့ချသင့်ပါတယ်။ ဆီးချိုရောဂါရှိလျှင် ကန့်သတ်ချက်ထက် မကျော်လွန်စေရန် သင့်၏သကြားပမာဏကို ထိန်းချုပ်ပါ။ ဆေးလိပ်သောက်ရင် ဆေးလိပ်မြန်မြန်ဖြတ်ဖို့ နည်းလမ်းရှာသင့်တယ်။

COVID-19 ကာကွယ်ပါ။

COVID -19 ရောဂါ ကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးဌာန၊ ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ အကြံပြုချက်များနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။

• လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့်ရေဖြင့် အနည်းဆုံး စက္ကန့် 20 ကြာ ဆေးကြောပါ (သို့မဟုတ် လက်ကို Alcohol Gel ဖြင့် ပွတ်ပြီး ဂျယ်ခြောက်သည်အထိ စောင့်ပါ)။
• Mask ကို မှန်ကန်စွာဝတ်ဆင်ပါ။ အပြင်ဘက်တွင် အညိုရင့်ရောင်၊ အတွင်းဘက်တွင် အရောင်ဖျော့သည်။ ပါးစပ်နှင့် နှာခေါင်းကို အုပ်ထားကာ မေးစေ့ကို အုပ်ထားကာ တံတားကို ညှစ်ပါ၊ လက်ဆေးပါ။
• မဖျားမနာသူတွေဟာ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်နိုင်ပါတယ်။ ဖျားနာနေသူများအတွက် နှာခေါင်းစည်းတပ်၍ ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ပါ။
• သင့်မျက်နှာကို ကိုင်တွယ်ခြင်း၊ မျက်လုံးကိုပွတ်သပ်ခြင်း၊ နှာခေါင်းကောက်ခြင်း၊ ပါးစပ်ကို ထိခြင်းတို့ကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းဖြင့် သင့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ပိုးမွှားများဝင်ရောက်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပါ။
• ချောင်းဆိုးခြင်း သို့မဟုတ် နှာချေခြင်း (သို့) လက်နှစ်ဖက်ကို ခေါက်ထားပါ။ ပါးစပ်နှင့် နှာခေါင်းကို လက်ဖြင့်အုပ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းကို ကာကွယ်ဖို့ လက်ကိုသုံးရင် အချိန်တိုင်း လက်ကို သေချာဆေးကြောရပါမယ်။
• ခလုတ်များ၊ တံခါးလက်ကိုင်များ၊ လှေကားလက်ရန်းများ၊ ဓာတ်လှေကားခလုတ်များ၊ ကွန်ပျူတာ ကိရိယာများ စသည်တို့ကို မကြာခဏ ထိမိသော မျက်နှာပြင်များကို အရက် သို့မဟုတ် ဆပ်ပြာရေဖြင့် သုတ်ပါ။ (ထိတွေ့မျက်နှာပြင်၏သဘောသဘာဝပေါ် မူတည်.)
• ရုပ်ရှင်ရုံများ၊ ကုန်တိုက်များ၊ အစားအသောက်ဆိုင်များ၊ ဘတ်စ်ကားဂိတ်များ၊ လေဆိပ်များ၊ မိုးပျံရထားဘူတာများစသည်ဖြင့် လူစည်ကားသောနေရာများသို့ မသွားပါနှင့်။ အလုပ်များကို မြန်မြန်လုပ်ပါ၊ အမြန်ပြန်လာပါ။ လိုအပ်ရင် Mask တပ်ပါ။ လက်ကို Alcohol Gel နဲ့လည်း ပွတ်ပေးပါ။
• ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်စေရန် ရေဆေးသည့်အခါတိုင်း အိမ်သာအဖုံးကို ပိတ်ပါ။ မစင်မှတဆင့် စွန့်ထုတ်နိုင်သည်။ အိမ်သာပန်းကန်လုံး အစွန်းအထင်းတွေကို ဖယ်ရှားတဲ့ ထုတ်ကုန်ကို ရွေးချယ်ပြီး ပိုးမွှားတွေကို သေစေမယ့် ရေကန်ထဲမှာ ထည့်ထားပါ။
• ဖျားနာနိုင်ခြေကို လျှော့ချရန် တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးကို ရယူပါ။ ၎င်းသည် COVID -19 ရောဂါပိုး နှင့် ဆင်တူသည့် လက္ခဏာများ ရှိနေပြီး စောင့်ကြည့်ခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲ လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိပါ။ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးသည် COVID -19 ကူးစက်မှုကို မကာကွယ်နိုင်ပါ ။

COVID -19 ဗိုင်းရပ်စ်သည် ရောဂါဖြစ်ပွားရာမြို့မှ လူနာများထံမှ အမှုန်အမွှားများမှတစ်ဆင့် အလွယ်တကူ ကူးစက်နိုင်သောကြောင့် ဒေါက်တာ အနုဆစ် သာလာသီရိဝေ၊ နှလုံးအထူးကုဆရာဝန် Bangkok Heart Hospital မှ “လူတိုင်း၊ ကျားမ မရွေး၊ အသက်အရွယ်မရွေး မိမိတို့၏ တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းမှုကို တင်းကြပ်စွာ ဂရုစိုက်ခြင်းဖြင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို သတိပြုသင့်သည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ အထူးသဖြင့် အသက် 60 ကျော်သူများနှင့် နာတာရှည်ရောဂါများ ရှိသည်။ ထို့အပြင် လွန်ခဲ့သည့် 14 ရက်အတွင်း သံသယလူနာတစ်ဦးနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ဖူးသည့် ရာဇဝင်ရှိပြီး အဖျား၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ နှာရည်ယိုခြင်း သို့မဟုတ် အသက်ရှုကြပ်ခြင်း စသည့် လက္ခဏာများ ရှိပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသပြီး အကြောင်းရင်းကို စောစီးစွာ ရှာဖွေသင့်ပါသည်။ ၎င်းသည် အဆုတ်၊ နှလုံးနှင့် ကျောက်ကပ်တို့တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်သည့် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများကို ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အရေးကြီးသည်မှာ သင့်တွင် နဂိုရှိပြီးသား သွေးကြောကျဉ်းရောဂါ သို့မဟုတ် ဆီးချို၊ သွေးတိုး၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါကဲ့သို့သော သွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါများ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အရင်းခံရောဂါများရှိပါက ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း သောက်သုံးသင့်ပြီး lipid သကြားဓာတ်၊ သွေးကြောများ ရောင်ရမ်းခြင်း နှင့် သွေးပေါင်ချိန်များ၍ ပုံမှန် သတ်မှတ်ချက်များ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးနှင့် Pneumococcal Vaccine အပါအဝင် အဆုတ်ရောဂါ သို့မဟုတ် နှလုံးရောဂါရှိသော သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် ညွှန်ပြမှုရှိပါက ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်ပါသည်။ အထူးပြုဆရာဝန်၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။”