Bệnh động mạch vành (CAD) là tình trạng thu hẹp các động mạch vành (các mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim), do sự tích tụ chất béo trong thành động mạch. Quá trình này khiến phần bên trong động mạch bị thu hẹp, làm hạn chế việc cung cấp máu giàu oxy đến cơ tim.
Để hiểu rõ hơn về bệnh động mạch vành ảnh hưởng đến tim như thế nào, việc xem xét lại giải phẫu và chức năng cơ bản của tim là rất hữu ích.

Trái tim về cơ bản là một cái máy bơm. Tim được tạo thành từ các mô cơ chuyên biệt, được gọi là cơ tim. Chức năng chính của tim là bơm máu đi khắp cơ thể để các mô của cơ thể có thể nhận được oxy và chất dinh dưỡng. Giống như bất kỳ chiếc máy bơm nào, trái tim cần có nhiên liệu để hoạt động. Cơ tim cần oxy và chất dinh dưỡng, giống như tất cả các mô khác trong cơ thể. Máu đi qua buồng tim chỉ đi qua khi đi đến phần còn lại của cơ thể. Máu này không cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim. Cơ tim nhận oxy và chất dinh dưỡng từ động mạch vành, nằm ở bên ngoài tim.

Chụp động mạch vành là một xét nghiệm X-quang đặc biệt. Nó được thực hiện để tìm hiểu xem các động mạch vành của bạn có bị thu hẹp hay tắc nghẽn hay không, ở đâu và ở mức độ nào. Chụp động mạch có thể giúp bác sĩ biết liệu bạn có cần điều trị như nong mạch hay đặt stent, phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG) hay điều trị nội khoa hay không.

• Các triệu chứng của bệnh động mạch vành, chẳng hạn như đau ngực (đau thắt ngực).
• Đau ở ngực, hàm, cổ hoặc cánh tay mà các xét nghiệm khác không thể giải thích được
• Đau ngực mới xuất hiện hoặc ngày càng tăng (đau thắt ngực không ổn định).
• Suy tim.
• Các vấn đề khác về mạch máu hoặc chấn thương ở ngực.
• Vấn đề về van tim cần phải phẫu thuật.
• Bạn cũng có thể cần chụp động mạch nếu bạn sắp thực hiện phẫu thuật không liên quan đến tim, nhưng bạn có nguy cơ cao gặp vấn đề về tim trong quá trình phẫu thuật đó.

Vì có nguy cơ biến chứng nhỏ nên chụp động mạch thường được thực hiện sau khi thực hiện các xét nghiệm tim không xâm lấn, chẳng hạn như điện tâm đồ, siêu âm tim hoặc kiểm tra gắng sức.

Giống như hầu hết các thủ thuật được thực hiện trên tim và mạch máu, chụp động mạch vành có một số rủi ro. Tuy nhiên, các biến chứng nặng rất hiếm.
Rủi ro và biến chứng tiềm ẩn bao gồm:

• Đau tim
• Đột quỵ
• Chấn thương động mạch được đặt ống thông
• Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim)
• Phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm hoặc thuốc được sử dụng trong thủ thuật
• Tổn thương tim hoặc động mạch của bạn
• Chèn ép tim
• Tổn thương thận do thuốc nhuộm
• Chảy máu quá nhiều
• Nhiễm trùng
• Vết bầm tím xung quanh vị trí đặt ống thông với kích thước khác nhau.
• Tiếp xúc với bức xạ từ tia X

Trong một số trường hợp, chụp động mạch vành được thực hiện trong trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, thông thường hơn, chúng được lên lịch trước, giúp bạn có thời gian chuẩn bị.

Chụp động mạch được thực hiện trong phòng thí nghiệm đặt ống thông (cath) của bệnh viện

Đối với bệnh nhân ngoại trú theo lịch trình:

Thông thường, bạn đến bệnh viện vào buổi sáng của thủ thuật. Nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ cung cấp cho bạn những hướng dẫn cụ thể và trao đổi với bạn về bất kỳ loại thuốc nào bạn dùng.

• Nếu lịch chụp mạch vào buổi sáng, đừng ăn hoặc uống bất cứ thứ gì sau nửa đêm của ngày trước khi chụp mạch. Mang theo tất cả các loại thuốc của bạn đến bệnh viện trong chai ban đầu. Hãy hỏi bác sĩ về việc có nên dùng thuốc buổi sáng thông thường hay không. Nếu bạn bị tiểu đường, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên dùng insulin hoặc các loại thuốc uống khác trước khi chụp động mạch hay không.
• Đối với lịch trình thời gian khác trong ngày hoặc không tự chọn, nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ đưa ra hướng dẫn.
• Bác sĩ của bạn nên biết liệu bạn có bị dị ứng với hải sản hay không, hoặc trước đây bạn có phản ứng xấu với chất cản quang hay không.

• Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp X-quang. Dây đai an toàn có thể được buộc chặt ngang ngực và chân của bạn.
• Máy chụp X-quang có thể di chuyển qua lại xung quanh đầu và ngực của bạn để chụp ảnh từ nhiều góc độ.
• Một đường truyền tĩnh mạch (IV) được đưa vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn nếu trước đó chưa được thực hiện.
• Bạn có thể được tiêm thuốc an thần qua đường tĩnh mạch để giúp bạn thư giãn.
• Bạn sẽ tỉnh táo trong suốt quá trình thực hiện để có thể làm theo hướng dẫn.
• Bạn có thể được yêu cầu hít thở sâu, nín thở, ho hoặc đặt tay ở nhiều tư thế khác nhau.
• Các điện cực trên ngực sẽ theo dõi tim của bạn trong suốt quá trình thực hiện. Vòng đo huyết áp theo dõi huyết áp của bạn, máy đo nồng độ oxy trong mạch, đo lượng oxy trong máu của bạn.
• Bạn có thể được dùng thuốc (thuốc chống đông máu) để giúp ngăn ngừa máu đông trên ống thông và trong động mạch vành.
• Một ít lông có thể được cạo khỏi háng hoặc cánh tay nơi bạn sẽ đặt ống thông. Khu vực này được rửa sạch và khử trùng, sau đó được gây tê bằng cách tiêm thuốc gây tê cục bộ.
• Một vết cắt nhỏ được thực hiện tại chỗ tiếp cận và một ống nhựa ngắn (vỏ bọc) được đưa vào động mạch của bạn. Ống thông được đưa qua vỏ bọc vào mạch máu của bạn và được luồn cẩn thận vào tim hoặc động mạch vành của bạn.
• Việc luồn ống thông không được gây đau. Hãy thông báo cho những người chăm sóc sức khỏe của bạn biết nếu bạn cảm thấy có bất kỳ khó chịu nào.

• Thuốc nhuộm (chất cản quang) được tiêm qua ống thông. Khi điều này xảy ra, bạn có thể có cảm giác nóng bừng hoặc nóng bừng trong thời gian ngắn.
• Thuốc nhuộm rất dễ nhìn thấy trên hình ảnh X-quang và khi nó di chuyển qua các mạch máu của bạn, bác sĩ có thể quan sát dòng chảy của nó và xác định bất kỳ tắc nghẽn hoặc khu vực bị hạn chế nào.
• Tùy thuộc vào những gì bác sĩ phát hiện trong quá trình chụp động mạch, bạn có thể thực hiện thêm các thủ thuật đặt ống thông bổ sung cùng lúc, chẳng hạn như nong mạch bằng bóng hoặc đặt ống đỡ động mạch để thông động mạch bị thu hẹp.
• Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp X-quang. Dây đai an toàn có thể được buộc ngang ngực và chân.rnt Máy chụp X-quang có thể di chuyển qua lại xung quanh đầu và ngực của bạn để chụp ảnh từ nhiều góc độ.
• Một đường truyền tĩnh mạch (IV) được đưa vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn nếu trước đó chưa được thực hiện.
• Bạn có thể được tiêm thuốc an thần qua đường tĩnh mạch để giúp bạn thư giãn.
• Bạn sẽ tỉnh táo trong suốt quá trình thực hiện để có thể làm theo hướng dẫn.
• Bạn có thể được yêu cầu hít thở sâu, nín thở, ho hoặc đặt tay ở nhiều tư thế khác nhau.
• Các điện cực trên ngực sẽ theo dõi tim của bạn trong suốt quá trình thực hiện. Vòng đo huyết áp theo dõi huyết áp của bạn, máy đo nồng độ oxy trong mạch, đo lượng oxy trong máu của bạn.Bạn có thể được dùng thuốc (thuốc chống đông máu) để giúp ngăn ngừa máu đông trên ống thông và trong động mạch vành.
• Một ít lông có thể được cạo khỏi háng hoặc cánh tay nơi bạn sẽ đặt ống thông. Khu vực này được rửa sạch và khử trùng, sau đó được gây tê bằng cách tiêm thuốc gây tê cục bộ.
• Một vết cắt nhỏ được thực hiện tại chỗ tiếp cận và một ống nhựa ngắn (vỏ bọc) được đưa vào động mạch của bạn. Ống thông được đưa qua vỏ bọc vào mạch máu của bạn và cẩn thận luồn vào tim hoặc động mạch vành.
• Luồn ống thông không gây đau đớn. Hãy cho nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn biết nếu bạn có bất kỳ khó chịu nào.
• Thuốc nhuộm (chất cản quang) được tiêm qua ống thông. Khi điều này xảy ra, bạn có thể có cảm giác nóng bừng hoặc nóng bừng trong thời gian ngắn.
• Chất cản quang rất dễ nhìn thấy trên hình ảnh X-quang và khi nó di chuyển qua các mạch máu của bạn, bác sĩ có thể quan sát dòng chảy của nó và xác định bất kỳ tắc nghẽn hoặc khu vực bị hạn chế nào.
• Tùy thuộc vào những gì bác sĩ phát hiện trong quá trình chụp động mạch, bạn có thể thực hiện thêm các thủ thuật đặt ống thông bổ sung cùng lúc, chẳng hạn như nong mạch bằng bóng hoặc đặt ống đỡ động mạch để thông động mạch bị thu hẹp.

Chụp động mạch mất khoảng một giờ hoặc ít hơn và có thể lâu hơn tùy trường hợp, đặc biệt nếu kết hợp với các thủ thuật đặt ống thông tim khác. Việc chuẩn bị và chăm sóc sau thủ thuật có thể tốn thêm thời gian.

• Khi chụp động mạch kết thúc, ống thông sẽ được lấy ra khỏi cánh tay hoặc háng của bạn, sau đó ấn mạnh vào vị trí đặt ống thông để ngăn chảy máu trong khoảng 15 phút.
• Bạn sẽ được đưa đến khu vực hồi phục để quan sát và theo dõi. Khi tình trạng ổn định, bạn sẽ trở về phòng riêng, nơi bạn được theo dõi thường xuyên. Bạn sẽ cần nằm thẳng trong vài giờ để tránh chảy máu nếu vị trí đặt ống thông ở háng với vị trí cánh tay (cổ tay) sẽ không bị chảy nhiều máu. Trong thời gian này, có thể ấn lên vết mổ để ngăn chảy máu và thúc đẩy quá trình lành vết thương.
• Bạn có thể về nhà ngay trong ngày hoặc có thể phải ở lại bệnh viện một ngày hoặc lâu hơn. (Tùy theo phác đồ của từng bệnh viện).
• Uống nhiều nước để giúp thải thuốc nhuộm ra khỏi cơ thể. Bạn có thể bắt đầu ăn.
• Hỏi nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn khi nào bạn nên tiếp tục dùng thuốc, tắm rửa, trở lại làm việc và tiếp tục các hoạt động bình thường khác. Tránh các hoạt động vất vả và nâng vật nặng trong vài ngày. Vị trí bị đâm do đặt ống của bạn có thể vẫn còn mềm trong một thời gian. Nó có thể bị bầm tím nhẹ hoặc có vết sưng nhỏ.

Chụp động mạch có thể cho bác sĩ biết mạch máu của bạn có vấn đề gì.
Nó có thể:

• Cho biết có bao nhiêu động mạch vành của bạn bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp bởi các mảng mỡ (xơ vữa động mạch)
• Xác định chính xác vị trí tắc nghẽn trong mạch máu của bạn.
• Cho biết lượng máu bị chặn trong mạch máu của bạn là bao nhiêu.
• Kiểm tra kết quả phẫu thuật bắc cầu mạch vành trước đó.
• Kiểm tra lưu lượng máu qua tim và mạch máu.
• Cũng có thể nong mạch hoặc đặt ống đỡ động mạch có thể được thực hiện trong quá trình chụp động mạch để tránh phải thực hiện một thủ thuật khác (Tạo hình mach để giúp thông các động mạch bị tắc).

Biết thông tin này có thể giúp bác sĩ xác định phương pháp điều trị nào là tốt nhất cho bạn và mức độ nguy hiểm mà bệnh tim gây ra cho sức khỏe của bạn.
Dựa trên kết quả của bạn, bác sĩ có thể quyết định, ví dụ, rằng bạn sẽ được hưởng lợi từ việc điều trị mạch vành.

• Bạn thấy chảy máu, bầm tím hoặc sưng tấy mới ở vị trí đặt ống thông
• Bạn ngày càng đau hoặc khó chịu ở vị trí đặt ống thông
• Bạn có dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như mẩn đỏ, chảy dịch hoặc sốt
• Có sự thay đổi về nhiệt độ hoặc màu sắc của chân hoặc cánh tay được sử dụng để thực hiện thủ thuật
• Bạn ngất xỉu hoặc thấy mệt trong người.
• Bạn bị đau ngực hoặc khó thở
• Nếu vị trí ống thông đang chảy máu nhiều hoặc bắt đầu sưng tấy, hãy ấn vào vị trí đó và liên hệ với dịch vụ y tế khẩn cấp.

• Người tham gia NCDR CathPCI