การผ่าตัดหัวใจแบ่งได้ใหญ่ ๆ เป็น 2 แบบ คือ 

1. การผ่าตัดหัวใจแบบเปิด (Open Heart Surgery) โดยทั่วไปหมายถึงการผ่าตัดโดยใช้เครื่องปอดหัวใจเทียม (Heart – Lung Bypass Machine) ช่วยในการผ่าตัด เช่น การผ่าตัดหลอดเลือดหัวใจบายพาส การผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจ การผ่าตัดโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดที่มีรูรั่วภายในหัวใจ
2. การผ่าตัดหัวใจแบบปิด (Closed Heart Surgery) คือการผ่าตัดโดยที่ไม่ต้องเปิดหัวใจ ไม่ต้องใช้ปอดหัวใจเทียมช่วยระหว่างการผ่าตัด เช่น การผ่าตัดหลอดเลือดที่ออกจากหัวใจโดยที่ไม่ได้เข้าไปผ่าตัดภายในหัวใจ

• ทั้ง 2 แบบจะต้องเปิดหน้าอก
• ในปัจจุบันการผ่าตัดหัวใจหลายชนิดได้พัฒนาขึ้นมาก ในบางครั้งการผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจ การทำผ่าตัดหลอดเลือดหัวใจบายพาสก็ไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องปอดหัวใจเทียม ทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงและความเจ็บปวดน้อยลง แผลผ่าตัดเล็กลง

• การผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจหรือผ่าตัดหลอดเลือดหัวใจบายพาส (Coronary Artery Bypass Grafting: CABG) สำหรับโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ / ตัน
• การผ่าตัดซ่อมหรือเปลี่ยนลิ้นหัวใจ (Valve Repair or Replacement)
• การผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติที่เป็นมาแต่กำเนิด (Surgery for Congenital Heart Disease)
• การใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ (Devices Implantation)
• การเปลี่ยนหัวใจ (Cardiac Transplantation)

• ผู้ป่วยจะได้รับยาสลบให้มั่นใจว่าจะนอนหลับและปราศจากความเจ็บปวดตลอดการผ่าตัด
• ศัลยแพทย์จะผ่าหน้าอกแผลขนาด 8 – 10 นิ้ว
• ศัลยแพทย์จะผ่าผ่านกระดูกหน้าอกบางส่วนหรือทั้งหมดเพื่อที่จะเข้าถึงหัวใจ
• เมื่อสามารถมองเห็นหัวใจ ผู้ป่วยอาจจะถูกเชื่อมต่อกับเครื่องปอดและหัวใจเทียม เครื่องจะทำหน้าที่แทนหัวใจและปอดระหว่างศัลยแพทย์ผ่าตัดหัวใจ เพื่อให้ไม่มีเลือดออกจากหัวใจและหัวใจหยุดเต้น ศัลยแพทย์ผ่าตัดหัวใจสามารถทำงานสะดวก ปัจจุบันการผ่าตัดบางชนิดสามารถทำได้โดยไม่ใช้เครื่องปอดและหัวใจ เทียม เป็นการลดภาวะแทรกซ้อนจากเครื่องปอดและหัวใจเทียม
• หลังจากศัลยแพทย์ผ่าตัดหัวใจเสร็จ ศัลยแพทย์จะเย็บกระดูกหน้าอกด้วยลวดให้กระดูกติดกันเหมือนก่อนผ่าตัด และเย็บชั้นของผิวหนังกลับสู่สภาพเดิม

• อาการเจ็บหน้าอกและมีไข้
• การหายใจลำบาก
• การสูญเสียเลือด
• ติดเชื้อแผลที่หน้าอก (พบมากในผู้ป่วยที่มีโรคอ้วนหรือโรคเบาหวาน)
• หัวใจวาย
• หัวใจเต้นผิดปกติ
• ปอดอักเสบหรือติดเชื้อ
• ปอดหรือไตล้มเหลว
• อัมพาต (Stroke)
• ความเสื่อมของกระบวนการการรับรู้ (Cognitive Impairment)
• การเกิดลิ่มเลือด
• ความเสี่ยงต่าง ๆ ที่มากับเครื่องปอดและหัวใจเทียม

ความเสี่ยงเหล่านี้จะแตกต่างกันสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย ควรปรึกษากับศัลยแพทย์หัวใจอย่างละเอียดสำหรับแต่ละกรณี

• ผู้ป่วยควรบอกทีมแพทย์หากใช้ยาใด ๆ โดยเฉพาะยาที่ทำให้เลือดไม่แข็งตัว ได้แก่ ยาต้านการทำงานของเกล็ดเลือด (Antiplatelet) และยาป้องกันการก่อตัวของลิ่มเลือด (Anticoagulant) รวมถึงยาที่ซื้อใช้เองตามร้านขายยา (Over – The – Counter) วิตามิน และสมุนไพร
• ควรแจ้งให้ทราบถึงการเจ็บป่วย เช่นไข้หวัดในช่วง 2 สัปดาห์ก่อนการผ่าตัด
• ขอให้หยุดสูบบุหรี่ประมาณ 6 อาทิตย์ก่อนผ่าตัด
• วันก่อนการผ่าตัดผู้ป่วยควรทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่จะผ่าตัดด้วยสบู่พิเศษที่จะช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียบนผิวหนังและจะช่วยลดโอกาสของการติดเชื้อหลังการผ่าตัด และจำเป็นต้องงดอาหารและเครื่องดื่มหลังเที่ยงคืนก่อนที่จะผ่าตัด หรือ 6 ชั่วโมงก่อนการผ่าตัด

• เมื่อฟื้นตัวหลังการผ่าตัดผู้ป่วยจะมีท่อระบาย 1 – 3 อันใส่อยู่ในช่องทรวงอก ซึ่งจะช่วยระบายเลือดที่ตกค้างและน้ำออกจากพื้นที่รอบหัวใจและปอด
• จะมีการฉีดยาเข้าหลอดเลือดดำ (Intravenous)
• ผู้ป่วยจะได้รับการใส่สายสวนปัสสาวะ ( Urine Catheter) หลังจากสลบในห้องผ่าตัดในกระเพาะปัสสาวะเพื่อระบายปัสสาวะออก และยังคงใช้ต่อไป 2 – 3 วันหลังผ่าตัด
• คืนแรกผู้ป่วยจะต้องค้างในหน่วยดูแลผู้ป่วยหนัก (Cardiac Care Unit: CCU หรือ Intensive Care Unit: ICU) จะมีเครื่องตรวจสอบหัวใจและพยาบาลคอยดูแลอย่างใกล้ชิด
• จากนั้นจะถูกย้ายไปยังห้องพักปกติสำหรับการดูแลต่อไป 3 – 7 วัน แต่อาจแตกต่างกันไปสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย